Letterpress is het verdiept drukken van een beeld, het creëert een lager en dieper liggend reliëf in het papier. Het papier wordt plat gedrukt waar de drukplaat het papier raakt. De onbedrukte delen worden niet platgedrukt, zo ontstaat hoogteverschil (reliëf) tussen de afbeelding en het onbedrukte papier. Letterpress is de basis van wat we doen, naast letterpress hebben we ook de mogelijkheid voor foliedruk, blinddruk, preegwerk, stanswerk en kleur op snede.
Letterpress is eigenlijk de Engelse benaming voor boekdruk, ook wel bekend als hoogdruk, een druktechniek die al wordt gebruikt sinds ongeveer het jaar 1450. Even hoofdrekenen…, dat is dus dik 500 jaar! Met deze druktechniek maakte men vroeger bijna alle drukwerk. Affiches, (land)kaarten, de krant, en boeken natuurlijk!
Vroeger gebruikte men deze druktechniek meestal niet om reliëf te drukken, dat werd juist als fout drukwerk gezien. Een goede boekdrukker kon drukken zonder een indruk in het papier te maken, het papier bleef volledig vlak. Pas veel later, toen boekdruk vrijwel helemaal vervangen was door modernere druktechnieken begon letterpress aan een comeback. Offset en digitale druk gebruiken namelijk geen drukkracht om een afdruk te maken, boekdrukpersen gebruiken juist heel veel drukkracht, het zijn daarom bijna de enige drukpersen waarmee een mooi reliëf gedrukt kon worden.
Voor het maken van ‘gewoon drukwerk’ heeft boekdruk de slag verloren van andere druktechnieken maar voor het maken van reliëf in drukwerk zeker niet! Daarin is het nog steeds de beste. En zo werd de naam letterpress de aanduiding voor drukwerk met reliëf.
Voor de komst van boekdruk (of boekdrukkunst) werden boeken handmatig overgeschreven om een extra exemplaar te maken, letterlijk en figuurlijk een monnikenwerk. Van veel boeken bestonden slechts enkele exemplaren, een boek (of eigenlijk een schrift), vol met opgeschreven kennis, kon daarom zomaar voor altijd verdwijnen als er geen exemplaren meer van bestonden. Boekdruk veranderde dat, de komst van drukpersen zorgde ervoor dat er veel grotere aantallen van één boek gemaakt konden worden. Kennis kon zich zo veel sneller verspreiden en bleef bovendien bewaard, een enorm belangrijke vooruitgang dus, volgens velen zelfs de allerbelangrijkste in onze geschiedenis.
Er is echt heel veel te vertellen over druktechniek en de enorm rijke geschiedenis. Dat zal ik hier niet doen. Bezoek eens een drukkerijmuseum, zijn er best veel van te vinden in Nederland en daarbuiten.
Bij Letterpress Winkel gebruiken we de meest precieze en geavanceerde boekdrukpersen die ooit gebouwd werden, de Heidelberg Degel-drukpers, drukkers noemen deze machines doorgaans ‘Heidelbergers’. Deze drukpersen waren in de jaren 70 hét hoogtepunt van meer dan 500 jaar evolutie in druktechniek. Het is echt ongekend hoe geavanceerd deze drukpersen zijn, en dat allemaal zonder computers of digitale besturing. Een staaltje Duitse degelijkheid.